Intymność
jest niezbędna, by utworzyć dojrzały związek, oparty na wzajemnym
zaangażowaniu, akceptacji i trosce.
Uzyskana w ten sposób bliskość pozwala partnerom, bez lęku o utratę samego siebie, poświęcać się na rzecz związku i rozwoju
drugiej osoby. W związku intymnym najbardziej istotna jest współzależność, polegająca na
wzajemności działań [1].
Ustalona tożsamość jest warunkiem
koniecznym, by można było stworzyć satysfakcjonujący związek intymny z drugą
osobą. Czasy współczesne niosą jednak wiele trudności związanych z tworzeniem
się tożsamości jednostki. W wyniku licznych zmian społecznych, coraz trudniej
jest dojść do odpowiedzi na pytanie: „kim jestem” [2]. Kryzys
tożsamości przypada na okres adolescencji, kiedy to dorastający mają za zadanie
skonsolidować wiedzę o samych sobie i osiągnąć autonomię [3]. Barbara Harwas –
Napierała zaznacza jednak, iż pewne kwestie związane z procesem rozwoju
tożsamości wymagają uwspółcześnienia [4]. Niektórzy badacze słusznie zauważają, że
kryzys tożsamości w czasach obecnych może pojawiać się również w dorosłości, a jako jedną z
możliwych przyczyn tego stanu rzeczy wymieniają nieharmonijny charakter procesu
kształtowania się tożsamości. Nowoczesne poglądy dotyczące omawianego zjawiska
zakładają przeciąganie się okresu formowania tożsamości i budowanie jej
fragmentami, na różnych etapach życia jednostki. Pojawiające się w dorosłości
nowe doświadczenia i nagłe zmiany społeczne zmuszają jednostkę do dokonywania
zmian w jej strukturze.
Koncepcja
statusów tożsamości Jamesa Marcii zakłada występowanie moratorium jako jednego
z etapów w procesie kształtowania tożsamości. Przejście z okresu adolescencji
do dorosłości wiąże się z podjęciem charakterystycznych dla niej ról i
zadań. Moratorium umożliwia badanie
opcji wyboru w różnych sferach oraz testowanie ról społecznych. Poprzedza etap
podejmowania decyzji w zakresie ról i zadań, które jednostka będzie realizowała
w okresie dorosłości. Hanna Liberska wspomina o pojęciu moratorium na dorosłość i wskazuje na liczne zagrożenia związane z odkładaniem lub
przedłużaniem etapu testowania możliwości wyboru drogi życiowej [5]. Przejście do
okresu dorosłości przestało jednoznacznie wiązać się z realizacją przypisanych
temu okresowi zadań: zdobycia zawodu i pracy oraz znalezienia życiowego partnera i założenia z nim rodziny.
Przemiany cyklu życia współczesnego człowieka mają związek z szybkimi i
zróżnicowanymi zmianami technologicznymi, informatycznymi i społeczno –
ekonomicznymi. Młodzi ludzie potrzebują więcej czasu na eksplorację wciąż
pojawiających alternatyw rozwoju i nierzadko czują się zagubieni napływającymi
informacjami. Kryzys przedłuża się, a co za tym idzie przedłuża się okres zakończenia
moratorium. Również niepowodzenia w realizacji wybranej przez jednostkę drogi
życiowej zmuszają ją do przeformułowania koncepcji siebie i dalszego życia.
Ponowne podjęcie się testowania nowych możliwości wiąże się z ponownym
przejściem przez etap moratorium. Z uwagi na dynamikę zmian i konieczność
„dostosowywania” do nich tożsamości, schemat ten może się wielokrotnie
powtarzać w cyklu życia jednostki. Rostowski zaznacza, że dorośli często poddają weryfikacji ustalone już
statusy tożsamości, zwłaszcza w chwilach podejmowania się nowych ról
społecznych lub wprowadzania zmian niosących ze sobą nowe doświadczenia [6]. Również Marta
Olcoń – Kubicka podkreśla fakt, iż w dzisiejszych, nastawionych na
samorealizację i niezależność, czasach proces kształtowania się tożsamości
przyjmuje otwarty i nielinearny charakter. W efekcie poczucie tożsamości nigdy nie jest stałe i stabilne, ciągle
podlega przekształceniom i rewizji [7]. Proces indywidualizacji,
podkreślając wagę samodzielnego podejmowania decyzji, głównie w zakresie
przyjęcia określonego stylu życia, sprawia, że jednostka sama musi kreować swoją tożsamość. Podsumowując, należy
podkreślić, iż proces kształtowania się tożsamości może mieć trojaki charakter:
progresywny, regresywny i stagnacyjny. Nawet status tożsamości nabytej może
wymagać powrotu do okresu moratorium. Tak naprawdę, proces rozwoju tożsamości
trwa przez cały cykl życia człowieka.
Ustalona tożsamość pozwala
bezpiecznie związać się z drugim człowiekiem i czerpać radość z intymnej
relacji. Osoby z niewykształconą tożsamością mogą mieć trudności z wchodzeniem w związki intymne, zatem często podejmują relacje preintymne,
pseudointymne czy też izolujące. Pozostawanie w izolacji jest charakterystyczne
dla osób obawiających się utraty ego. Z lęku przed pochłonięciem przez drugą
osobę rezygnują z bliskich relacji. Niebezpieczne jest również wchodzenie w związki
pseudointymne, w których przeważa chęć zaspokojenia własnych potrzeb, natomiast brak w nich
bazy w postaci współzależności oraz równowagi pomiędzy samospełnieniem a
poświęceniem na rzecz kochanej osoby [8].
fotografia własna
W przypadku chęci skorzystania z opublikowanych na blogu artykułów proszę o uprzedni kontakt. Bibliografia do wglądu u autora.
