Psychologiczne uwarunkowania braku partnera życiowego

Intymność jest niezbędna, by utworzyć dojrzały związek, oparty na wzajemnym zaangażowaniu, akceptacji i trosce. Uzyskana w ten sposób bliskość pozwala partnerom, bez lęku o utratę samego siebie, poświęcać się na rzecz związku i rozwoju drugiej osoby. W związku intymnym najbardziej istotna jest współzależność, polegająca na wzajemności działań [1].

Ustalona tożsamość jest warunkiem koniecznym, by można było stworzyć satysfakcjonujący związek intymny z drugą osobą. Czasy współczesne niosą jednak wiele trudności związanych z tworzeniem się tożsamości jednostki. W wyniku licznych zmian społecznych, coraz trudniej jest dojść do odpowiedzi na pytanie: „kim jestem” [2]. Kryzys tożsamości przypada na okres adolescencji, kiedy to dorastający mają za zadanie skonsolidować wiedzę o samych sobie i osiągnąć autonomię [3]. Barbara Harwas – Napierała  zaznacza jednak, iż pewne kwestie związane z procesem rozwoju tożsamości wymagają uwspółcześnienia [4]. Niektórzy badacze słusznie zauważają, że kryzys tożsamości w czasach obecnych może pojawiać się również w dorosłości, a jako jedną z możliwych przyczyn tego stanu rzeczy wymieniają nieharmonijny charakter procesu kształtowania się tożsamości. Nowoczesne poglądy dotyczące omawianego zjawiska zakładają przeciąganie się okresu formowania tożsamości i budowanie jej fragmentami, na różnych etapach życia jednostki. Pojawiające się w dorosłości nowe doświadczenia i nagłe zmiany społeczne zmuszają jednostkę do dokonywania zmian w jej strukturze.

Koncepcja statusów tożsamości Jamesa Marcii zakłada występowanie moratorium jako jednego z etapów w procesie kształtowania tożsamości. Przejście z okresu adolescencji do dorosłości wiąże się z podjęciem charakterystycznych dla niej ról i zadań.  Moratorium umożliwia badanie opcji wyboru w różnych sferach oraz testowanie ról społecznych. Poprzedza etap podejmowania decyzji w zakresie ról i zadań, które jednostka będzie realizowała w okresie dorosłości. Hanna Liberska wspomina o pojęciu moratorium na dorosłość i wskazuje na liczne zagrożenia związane z odkładaniem lub przedłużaniem etapu testowania możliwości wyboru drogi życiowej [5]. Przejście do okresu dorosłości przestało jednoznacznie wiązać się z realizacją przypisanych temu okresowi zadań: zdobycia zawodu i pracy oraz znalezienia życiowego partnera i założenia z nim rodziny. Przemiany cyklu życia współczesnego człowieka mają związek z szybkimi i zróżnicowanymi zmianami technologicznymi, informatycznymi i społeczno – ekonomicznymi. Młodzi ludzie potrzebują więcej czasu na eksplorację wciąż pojawiających alternatyw rozwoju i nierzadko czują się zagubieni napływającymi informacjami. Kryzys przedłuża się, a co za tym idzie przedłuża się okres zakończenia moratorium. Również niepowodzenia w realizacji wybranej przez jednostkę drogi życiowej zmuszają ją do przeformułowania koncepcji siebie i dalszego życia. Ponowne podjęcie się testowania nowych możliwości wiąże się z ponownym przejściem przez etap moratorium. Z uwagi na dynamikę zmian i konieczność „dostosowywania” do nich tożsamości, schemat ten może się wielokrotnie powtarzać w cyklu życia jednostki. Rostowski zaznacza, że dorośli często poddają weryfikacji ustalone już statusy tożsamości, zwłaszcza w chwilach podejmowania się nowych ról społecznych lub wprowadzania zmian niosących ze sobą nowe doświadczenia [6]. Również Marta Olcoń – Kubicka podkreśla fakt, iż w dzisiejszych, nastawionych na samorealizację i niezależność, czasach proces kształtowania się tożsamości przyjmuje otwarty i nielinearny charakter. W efekcie poczucie tożsamości nigdy nie jest stałe i stabilne, ciągle podlega przekształceniom i rewizji [7]. Proces indywidualizacji, podkreślając wagę samodzielnego podejmowania decyzji, głównie w zakresie przyjęcia określonego stylu życia, sprawia, że jednostka sama musi kreować swoją tożsamość. Podsumowując, należy podkreślić, iż proces kształtowania się tożsamości może mieć trojaki charakter: progresywny, regresywny i stagnacyjny. Nawet status tożsamości nabytej może wymagać powrotu do okresu moratorium. Tak naprawdę, proces rozwoju tożsamości trwa przez cały cykl życia człowieka.

            Ustalona tożsamość pozwala bezpiecznie związać się z drugim człowiekiem i czerpać radość z intymnej relacji. Osoby z niewykształconą tożsamością mogą mieć trudności z wchodzeniem w związki intymne, zatem często podejmują relacje preintymne, pseudointymne czy też izolujące. Pozostawanie w izolacji jest charakterystyczne dla osób obawiających się utraty ego. Z lęku przed pochłonięciem przez drugą osobę rezygnują z bliskich relacji. Niebezpieczne jest również wchodzenie w związki pseudointymne, w których przeważa chęć zaspokojenia własnych potrzeb, natomiast brak w nich bazy w postaci współzależności oraz równowagi pomiędzy samospełnieniem a poświęceniem na rzecz kochanej osoby [8]. 

fotografia własna

W przypadku chęci skorzystania z opublikowanych na blogu artykułów proszę o uprzedni kontakt. Bibliografia do wglądu u autora.